Cé ba cheart clárú - Bord um Tionóntachtaí Cónaithe

Cothabháil Riachtanach Pleanáilte – Tairseach Chuntais Ar Líne RTB ar fáil ar an 16 Eanáir 2025 – Léigh tuilleadh faoin bhfógra seo

Cuirfear aistriúchán ar fáil go luath

Ár leithscéal as an míchaoithiúlacht. Cuirfear aistriúchán Gaeilge ar an leathanach seo ar fáil go luath. Go raibh maith agat as do chuid foighneachta agus muid ag obair ar leagan uasdátaithe.

Cé hiad na daoine ar cheart dóibh clárú

Cé na tionóntachtaí nach mór a chlárú?

Ní mór an chuid is mó de mhaoine cónaithe in Éirinn a chlárú leis an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe (RTB). Tá feidhm aige sin maidir leo seo a leanas:

  • Tiarnaí talún príobháideacha
  • Comhlachtaí Tithíochta Ceadaithe
  • Cóiríocht atá sonrach do mhic léinn
  • Tionóntachtaí ar cíos de réir costais

Tionóntachtaí nach gá a chlárú

Ní gá na cineálacha maoine ar cíos seo a leanas a chlárú le RTB:

  • Cíosanna gnó: maoine a úsáidtear chun críocha gnó.
  • Cíosanna saoire: ligin ghearrthéarmacha le haghaidh saoirí.
  • Iarmhaoine faoi rialú cíosa nó tionóntachtaí léasa áitithe fhadtéarmaigh: tá rialacha difriúla i bhfeidhm.
  • Tithe úinéir-áitithe: I gcás go mbeidh seomra i dteach do thiarna talún á fháil ar cíos agat.
  • Cóiríocht do theaghlaigh: I gcás go ligfidh an tiarna talún cóiríocht ar cíos do dhlúthbhall teaghlaigh (céile, tuismitheoir nó leanbh) gan comhaontú tionóntachta foirmiúil i scríbhinn.
  • Tithíocht shóisialta: tithíocht a soláthraíonn údaráis áitiúla í.
  • Cóiríocht shealadach faoin scéim Íocaíochta Aitheantais Cóiríochta: le haghaidh dídeanaithe ón Úcráin a óstáil. Ní theastóidh clárú ina leith sin, mura ndéanann an tionónta an íocaíocht go díreach lasmuigh den scéim.

Conas a sheiceáil an bhfuil do thionóntacht cláraithe nó nach bhfuil

Más rud é gur tionónta thú agus gur mian leat a sheiceáil an bhfuil do thionóntacht cláraithe nó nach bhfuil, is féidir leat í a chuardach ar chlár poiblí RTB.

Más í cóiríocht atá sonrach do mhic léinn an tionóntacht atá á lorg agat, is féidir leat an clár um chóiríocht atá sonrach do mhic léinn de chuid RTB a chuardach.

Fiú mura bhfuil do thionóntacht cláraithe ag do thiarna talún, is féidir leat ár seirbhís um réiteach díospóidí a úsáid fós chun fadhbanna a réiteach.

Is féidir linn dul i mbun gnímh in aghaidh tiarnaí talún nach gcláraíonn tionóntachtaí. Is féidir leat tionóntacht neamhchláraithe a thuairisciú dúinn trí fhoirm Ghréasáin: Tuairiscigh tiarna talún

Cén fáth a bhfuil sé tábhachtach clárú?

Ní mór do thiarnaí talún a dtionóntachtaí a chlárú de réir dlí. Tá iarmhairtí tromchúiseacha ann do thiarnaí talún nach gcláraíonn tionóntachtaí. Is sócmhainn náisiúnta thábhachtach é clár náisiúnta tionóntachtaí RTB. Úsáidimid na sonraí clárúcháin tionóntachta a bhailímid chun na nithe seo a leanas a dhéanamh:

  • Bonn eolais a chur faoin mbeartas i leith na hearnála cíosa.
  • Faireachán a dhéanamh ar cé acu atá tiarnaí talún ag cloí leis an dlí cíosa nó nach bhfuil.
  • Taighde a dhéanamh lena dtugtar freagraí ar cheisteanna tábhachtacha faoinár n-earnáil cíosa. Mar shampla:
  • Cén mhéid atá inár n-earnáil cíosa?
  • Cá mhéad cíosa a íocann tionóntaí?

Na tairbhí a ghabhann le clárú

Trí chlárú le RTB, is féidir leat:

  • An tseirbhís um réiteach díospóidí de chuid RTB a rochtain. Tá idirghabháil saor in aisce agus cosnaíonn breithniú €30.
  • Clárú tionóntachta a chruthú chun críocha cánach, amhail faoiseamh i leith ús morgáiste.
  • An táille chlárúcháin a éileamh mar chostas inlamhála agus tú ag ríomh do thuairisceáin cánach.

Is féidir le do thionóntaí úsáid a bhaint as deimhniú go bhfuil an tionóntacht cláraithe, mar shampla agus iad ag éileamh an Chreidmheasa Cánach Cíosa.

Tá níos mó ná tionóntacht amháin agam

Más tiarna talún ag a bhfuil roinnt tionóntachtaí thú, ní mór duit a chinntiú go bhfuil gach tionóntacht cláraithe ina n-aonar. Is féidir leat é sin a bhainistiú trí do chuntas clárúcháin.

Cé chomh minic agus nach mór tionóntachtaí a chlárú?

Ní mór duit gach tionóntacht a chlárú:

  • Nuair a thosaíonn tionóntacht nua: laistigh de 30 lá ó dháta tosaithe na tionóntachta.
  • Gach bliain: ar chomóradh lae dháta tosaithe na tionóntachta.

Ní mór duit an clárú tionóntachta a nuashonrú freisin nuair atá athrú tagtha ar an gcíos nó ar mhionsonraí eile tionóntachta. Mar shampla, i gcás go mbeidh athrú tagtha ar roinnt tionóntaí ach go mbeidh duine amháin ar a laghad de na tionóntaí bunaidh ag fanacht.

Léigh tuilleadh faoi cathain ba cheart clárú.